BÀI GIẢNG CỦA ĐỨC HỒNG Y GIOVANNI BATTISTA RE, NIÊN TRƯỞNG HỒNG Y ĐOÀN, TRONG THÁNH LỄ AN TÁNG ĐỨC CỐ GIÁO HOÀNG PHANXICÔ

BÀI GIẢNG CỦA ĐỨC HỒNG Y GIOVANNI BATTISTA RE, NIÊN TRƯỞNG HỒNG Y ĐOÀN, TRONG THÁNH LỄ AN TÁNG ĐỨC CỐ GIÁO HOÀNG PHANXICÔ

Hơn hai trăm ngàn người từ mọi tầng lớp đã đổ về quảng trường Thánh Phêrô và các khu vực lân cận vào sáng Thứ Bẩy, 26 Tháng Tư, để tạm biệt Đức Giáo Hoàng Phanxicô trong Thánh lễ an táng của ngài.

Buổi lễ long trọng và xúc động do Đức Hồng Y Giovanni Battista Re, niên trưởng Hồng Y Đoàn, chủ tế cùng khoảng 250 Hồng Y, Thượng phụ, Tổng giám mục, Giám mục, linh mục và tu sĩ tận hiến.

Trong bài giảng của mình, Đức Hồng Y Niên trưởng Hồng Y Đoàn đã đi sâu vào nhiều điểm nổi bật trong 12 năm đáng chú ý và sâu sắc của Đức Giáo Hoàng Phanxicô trong Sứ vụ Phêrô, được đánh dấu bằng phong cách gần gũi với mọi người và sự tự phát trong các cử chỉ của ngài cho đến tận phút cuối, nhưng quan trọng nhất là tình yêu sâu sắc của ngài dành cho Giáo hội.

Mở đầu bài giảng, Đức Hồng Y nói:

Tại Quảng trường Thánh Phêrô uy nghiêm này, nơi Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã cử hành Thánh Thể rất nhiều lần và chủ trì các cuộc tụ họp lớn trong mười hai năm qua, chúng ta tụ họp với trái tim buồn bã trong lời cầu nguyện quanh hài cốt của ngài. Tuy nhiên, chúng ta được nâng đỡ bởi sự chắc chắn của đức tin, điều này bảo đảm với chúng ta rằng sự hiện hữu của con người không kết thúc trong ngôi mộ, mà là trong nhà của Chúa Cha, trong một cuộc sống hạnh phúc sẽ không bao giờ kết thúc.

Thay mặt cho Hồng Y đoàn, tôi xin chân thành cảm ơn sự hiện diện của tất cả các vị. Với lòng xúc động sâu sắc, tôi xin gửi lời chào trân trọng và lời cảm ơn chân thành đến các Nguyên thủ quốc gia, các vị lãnh đạo chính phủ và các Phái đoàn chính thức đã đến từ nhiều quốc gia để bày tỏ tình cảm, lòng tôn kính và sự kính trọng đối với Đức Thánh Cha quá cố của chúng ta.

Sự tuôn trào tình cảm mà chúng ta chứng kiến trong những ngày gần đây sau khi ngài từ giã cõi đời này vào cõi vĩnh hằng cho chúng ta thấy triều Giáo Hoàng sâu sắc của Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã chạm đến tâm trí và trái tim nhiều như thế nào.

Hình ảnh cuối cùng chúng ta có về ngài, hình ảnh sẽ còn in sâu trong ký ức của chúng ta, là hình ảnh của Chúa Nhật tuần trước, Chúa Nhật Phục Sinh, khi Đức Giáo Hoàng Phanxicô, mặc dù có vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, vẫn muốn ban phép lành cho chúng ta từ ban công của Đền Thờ Thánh Phêrô. Sau đó, ngài xuống Quảng trường này, và ngồi trên chiếc xe mui trần Popemobile, để chào đón đám đông tụ tập mừng Thánh lễ Phục sinh.

Với lời cầu nguyện của chúng ta, giờ đây chúng ta phó thác linh hồn Đức Giáo Hoàng kính yêu của chúng ta cho Chúa, để cầu xin Chúa ban cho Người hạnh phúc vĩnh cửu trong ánh mắt sáng ngời và vinh quang từ tình yêu bao la của Người.

Chúng ta được soi sáng và hướng dẫn bởi đoạn Tin Mừng, trong đó chính tiếng nói của Chúa Kitô vang lên, hỏi vị Tông đồ đầu tiên: “Phêrô, con có yêu mến Thầy hơn những người này không?” Câu trả lời của Phêrô rất nhanh chóng và chân thành: “Lạy Chúa, Chúa biết mọi sự; Chúa biết con yêu mến Chúa!” Sau đó, Chúa Giêsu trao cho ông sứ mệnh lớn lao: “Hãy chăn dắt chiên của Thầy”. Đây sẽ là nhiệm vụ thường xuyên của Phêrô và những người kế vị, một sự phục vụ yêu thương theo bước chân Chúa Kitô, là Thầy và là Chúa chúng ta, Đấng “đến không phải để được phục vụ nhưng là để phục vụ và hiến mạng sống làm giá chuộc muôn người” (Mc 10:45).

Mặc dù yếu đuối và đau khổ vào lúc cuối đời, Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã chọn đi theo con đường tự hiến này cho đến ngày cuối cùng của cuộc đời trần thế. Ngài đã đi theo bước chân của Chúa, Đấng Chăn Chiên Nhân Lành, Đấng yêu thương đàn chiên của mình đến mức hy sinh mạng sống vì đàn chiên. Và ngài đã làm như vậy với sức mạnh và sự thanh thản, gần gũi với đàn chiên của mình, Giáo hội của Chúa, ghi nhớ lời của Chúa Giêsu được Thánh Tông đồ Phaolô trích dẫn: “Cho thì có phúc hơn là nhận” (Cv 20:35).

Khi Đức Hồng Y Bergoglio được Cơ Mật Viện bầu vào ngày 13 tháng 3 năm 2013 để kế nhiệm Đức Giáo Hoàng Bênêđíctô 16, ngài đã có nhiều năm kinh nghiệm trong đời sống tu trì của Dòng Tên và trên hết, ngài đã được bồi đắp thêm kinh nghiệm qua hai mươi mốt năm mục vụ tại Tổng giáo phận Buenos Aires, đầu tiên là với tư cách là Giám Mục Phụ Tá, sau đó là Giám mục Phó và sau cùng là Tổng giám mục.

Quyết định lấy danh hiệu Phanxicô ngay lập tức cho thấy kế hoạch mục vụ và phong cách mà ngài muốn dựa vào để xây dựng triều Giáo Hoàng của mình, tìm kiếm cảm hứng từ tinh thần của Thánh Phanxicô thành Assisi.

Ngài vẫn giữ được tính khí và hình thức lãnh đạo mục vụ của mình, và qua tính cách kiên quyết của mình, ngài đã ngay lập tức tạo dấu ấn của mình trong việc cai quản Giáo hội. Ngài thiết lập mối liên hệ trực tiếp với các cá nhân và dân tộc, mong muốn gần gũi với mọi người, đặc biệt chú ý đến những người gặp khó khăn, hiến thân không giới hạn, đặc biệt là những người bị thiệt thòi, những người thấp kém nhất trong chúng ta. Ngài là một vị Giáo Hoàng giữa dân chúng, với trái tim rộng mở đối với mọi người. Ngài cũng là một vị Giáo Hoàng chú ý đến các dấu chỉ của thời đại và những gì Chúa Thánh Thần đang đánh thức trong Giáo hội.

Với vốn từ vựng và ngôn ngữ đặc trưng, giàu hình ảnh và ẩn dụ, ngài luôn tìm cách làm sáng tỏ các vấn đề của thời đại chúng ta bằng sự khôn ngoan của Phúc âm. Ngài đã làm như vậy bằng cách đưa ra một câu trả lời được hướng dẫn bởi ánh sáng đức tin và khuyến khích chúng ta sống như những người Kitô hữu giữa những thách thức và mâu thuẫn trong những năm gần đây, mà ngài thích mô tả là một “sự thay đổi mang tính thời đại”. Ngài có tính tự phát tuyệt vời và cách nói chuyện không chính thức với mọi người, ngay cả những người ở xa Giáo hội.

Giàu tình người ấm áp và nhạy cảm sâu sắc với những thách thức của xã hội ngày nay, Đức Giáo Hoàng Phanxicô thực sự chia sẻ những lo lắng, đau khổ và hy vọng của thời đại toàn cầu hóa này. Ngài đã trao tặng chính mình bằng cách an ủi và khích lệ chúng ta bằng một thông điệp có khả năng chạm đến trái tim mọi người một cách trực tiếp và ngay lập tức.

Sức thu hút của ngài về sự chào đón và lắng nghe, kết hợp với cách ứng xử phù hợp với sự nhạy cảm của thời đại ngày nay, đã chạm đến trái tim và tìm cách đánh thức lại sự nhạy cảm về đạo đức và tinh thần. Truyền giáo là nguyên tắc chỉ đạo của triều Giáo Hoàng của ngài. Với tầm nhìn truyền giáo rõ ràng, ngài đã truyền bá niềm vui của Phúc âm, đó là tiêu đề của Tông huấn đầu tiên của ngài, Evangelii gaudium. Đó là niềm vui lấp đầy trái tim của tất cả những ai phó thác mình cho Thiên Chúa với sự tin tưởng và hy vọng.

Sợi chỉ dẫn đường cho sứ mệnh của ngài cũng là niềm tin rằng Giáo hội là ngôi nhà cho tất cả mọi người, một ngôi nhà luôn mở cửa. Ngài thường sử dụng hình ảnh Giáo hội như một “bệnh viện dã chiến” sau một trận chiến mà nhiều người bị thương; một Giáo hội quyết tâm chăm sóc các vấn đề của con người và những nỗi lo lắng lớn lao đang xé nát thế giới đương đại; một Giáo hội có khả năng cúi mình trước mọi người, bất kể đức tin hay tình trạng của họ, và chữa lành vết thương của họ.

Những cử chỉ và lời kêu gọi của ngài dành cho người tị nạn và người di cư là vô số. Sự kiên trì của ngài nỗ lực làm việc vì người nghèo là không ngừng.

Điều đáng chú ý là chuyến đi đầu tiên của Đức Giáo Hoàng Phanxicô là chuyến đi đến Lampedusa, một hòn đảo tượng trưng cho thảm kịch di cư, với hàng ngàn người chết đuối trên biển. Cũng tương tự như vậy là chuyến đi của ngài đến Lesbos, cùng với Đức Thượng phụ Đại kết và Đức Tổng Giám Mục Athens, cũng như việc cử hành Thánh lễ tại biên giới giữa Mễ Tây Cơ và Hoa Kỳ trong chuyến đi của ngài đến Mễ Tây Cơ.

Trong số 47 chuyến Tông du gian khổ của ngài, chuyến đến Iraq vào năm 2021, bất chấp mọi rủi ro, sẽ vẫn đặc biệt đáng nhớ. Chuyến Tông du khó khăn đó là liều thuốc xoa dịu vết thương hở của người dân Iraq, những người đã phải chịu đựng quá nhiều từ những hành động vô nhân đạo của ISIS. Đó cũng là một chuyến đi quan trọng cho cuộc đối thoại liên tôn, một chiều kích quan trọng khác trong công tác mục vụ của ngài. Với Chuyến Tông du năm 2024 đến bốn quốc gia ở Á Châu và Đại Dương Châu, Đức Giáo Hoàng đã đến được “vùng ngoại vi xa xôi nhất của thế giới”.

Đức Giáo Hoàng Phanxicô luôn đặt Tin Mừng của lòng thương xót vào trung tâm, nhiều lần nhấn mạnh rằng Thiên Chúa không bao giờ mệt mỏi tha thứ cho chúng ta. Ngài luôn tha thứ, bất kể hoàn cảnh của người xin tha thứ và cách thế người ấy quay trở lại con đường đúng đắn có thể sẽ diễn ra như thế nào.

Ngài kêu gọi Năm Thánh Lòng Thương Xót đặc biệt để nhấn mạnh rằng lòng thương xót là “trọng tâm của Tin Mừng”.

Lòng thương xót và niềm vui của Tin Mừng là hai từ khóa đối với Đức Giáo Hoàng Phanxicô.

Ngược lại với cái mà ngài gọi là “nền văn hóa lãng phí”, ngài đã nói về nền văn hóa gặp gỡ và đoàn kết. Chủ đề về tình huynh đệ đã là nét xuyên suốt toàn bộ triều Giáo Hoàng của ngài với những giai điệu sống động. Trong Thông điệp Fratelli tutti, ngài muốn khơi dậy khát vọng về tình huynh đệ trên toàn thế giới, bởi vì tất cả chúng ta đều là con của cùng một Cha trên trời. Ngài thường nhắc nhở chúng ta một cách mạnh mẽ rằng tất cả chúng ta đều thuộc về cùng một gia đình nhân loại.

Năm 2019, trong chuyến công du tới Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã ký Văn kiện về Tình huynh đệ nhân loại vì Hòa bình thế giới và sự Sống chung, nhắc lại tình phụ tử chung của Thiên Chúa. Trong Thông điệp Laudato si’, khi nói với những người nam nữ trên khắp thế giới, ngài đã lưu ý đến bổn phận của chúng ta và trách nhiệm chung đối với ngôi nhà chung của chúng ta, ngài tuyên bố, “Không ai có thể được cứu rỗi một mình”.

Đối mặt với những cuộc chiến tranh dữ dội trong những năm gần đây, với nỗi kinh hoàng vô nhân đạo và vô số cái chết và sự tàn phá, Đức Thánh Cha Phanxicô không ngừng lên tiếng cầu xin hòa bình và kêu gọi lý trí và đàm phán trung thực để tìm ra các giải pháp khả thi. Ngài nhắc nhở rằng chiến tranh dẫn đến cái chết của con người và sự phá hủy nhà cửa, bệnh viện và trường học. Chiến tranh luôn khiến thế giới tồi tệ hơn trước: đó luôn là một thất bại đau đớn và bi thảm cho tất cả mọi người.

“Xây cầu chứ không phải xây tường” là lời khuyên mà ngài đã nhắc đi nhắc lại nhiều lần, và việc phục vụ đức tin của ngài với tư cách là Người kế vị Thánh Phêrô luôn gắn liền với việc phục vụ nhân loại trong mọi chiều kích. Hiệp nhất về mặt tinh thần với toàn thể Kitô giáo, chúng ta hiện diện đông đảo ở đây để cầu nguyện cho Đức Giáo Hoàng Phanxicô, để Thiên Chúa có thể chào đón ngài vào tình yêu bao la của Người.

Đức Giáo Hoàng Phanxicô thường kết thúc các bài phát biểu và cuộc họp của mình bằng câu nói: “Đừng quên cầu nguyện cho tôi”.

Kính thưa Đức Giáo Hoàng Phanxicô, chúng con xin ngài cầu nguyện cho chúng con. Xin ngài ban phước cho Giáo Hội, ban phước cho Rôma và ban phước cho toàn thế giới từ thiên đàng như ngài đã làm vào Chúa Nhật tuần trước từ ban công của đền thờ này trong cái ôm cuối cùng dành cho toàn thể dân Chúa, nhưng cũng ôm lấy nhân loại đang tìm kiếm chân lý với một trái tim chân thành và giơ cao ngọn đuốc hy vọng.

Lm. J.B. Đặng Minh An dịch 26/Apr/2025

Nguồn: https://vietcatholic.net

BTT – ĐẠI CHỦNG VIỆN THÁNH PHAOLÔ LÊ BẢO TỊNH THANH HÓA